Αρχική Σελίδα > ΚΙΛΚΙΣ > ΣΗΜΕΡΑ

Πόλη

Η πόλη του Κιλκίς, πρωτεύουσα του νομού Κιλκίς, είναι πόλη πλούσια σε ιστορία. Είναι χτισμένη στους πρόποδες του λόφου του Αγίου Γεωργίου στην κορυφή του οποίου δεσπόζει η ομώνυμη μεταβυζαντινή εκκλησία.

Βρίσκεται σε απόσταση 48 χλμ. από τη Θεσσαλονίκη και 550 χλμ. από την Αθήνα και διαθέτει αξιοσημείωτη βιομηχανική ανάπτυξη με μια ιδιαίτερα δραστήρια βιομηχανική περιοχή (ΒΙ.ΠΕ. Σταυροχωρίου). Το 2011 (απογραφή ΕΛΣΤΑΤ) η πόλη είχε μόνιμο πληθυσμό 22.740 και ο Δήμος 51.710 μόνιμους κατοίκους.

Οι κάτοικοι του Κιλκίς ασχολούνται με τη γεωργία και τη κτηνοτροφία, ενώ εξαιτίας της ίδρυσης της Βιομηχανικής Περιοχής Σταυροχωρίου τις τελευταίες δεκαετίες προσήλκυσε αρκετούς νέους επιστήμονες και εργάτες. Το όνομα του Κιλκίς προέρχεται από την Ρωμαϊκή εποχή (1οςμ.Χ. αιώνας) όταν στη θέση αυτή ιδρύθηκε το Callicum (ή Gallicum).

Callicum ή Καλλικώς ήταν το δερμάτινο κόσκινο με το οποίο συλλέγονταν ο χρυσός από τον ποταμό Εχέδωρο ή αλλιώς "Γαλλικός ποταμός", όνομα που προέρχεται από τον ίδιο τον οικισμό Καλλικό. Σήμερα ο οικισμός Καλλίκουμ έχει ταυτιστεί με την Κολχίδα Κιλκίς, όπου υπάρχουν ρωμαϊκά και παλαιοχριστιανικά ερείπια οικισμού. Με την ίδρυση του βουλγαρικού κράτους τον 10ο αιώνα, το Κιλκίς καταστρέφεται και οι κάτοικοι μεταναστεύουν στη νότια Ιταλία.

Μετά το 1014, με την καταστροφή του βουλγαρικού στρατού από τον αυτοκράτορα του Βυζαντίου Βασίλειο Β΄, η πόλη ξανακτίζεται. Τον 14ο αιώνα η περιοχή, που ανήκε σε γαιοκτήμονες του Βυζαντίου, αναφέρεται ως «κτήμα Γαλλικός». Κατά την τουρκοκρατία, η πόλη είναι γνωστή ως Κίλκισι και από τον 15ο αιώνα αποκτά πολιτική σταθερότητα και ακμάζει στο τομέα της μεταξουργίας και υφαντουργίας. Στις αρχές του 17ου αιώνα, ανήκε στο τσιφλίκι του Γιουρούκ Χασάν Αγά, ενώ γύρω στα 1765 ενσωματώθηκε στο τσιφλίκι του Αβδούλ Αγά από την οικογένεια των γαιοκτημόνων Χαμπεντέρογλου της Δοϊράνης.

Στα 1780, η περιοχή δόθηκε από την Πύλη, στον Γιουσούφ Μπέη της οικογένειας Εβρενός. Οι Κιλκίσιοι συμμετέχουν στην Επανάσταση του ΄21 με πρωτεργάτη τον Ζαφείριο Σταματιάδη από την Ειδομένη καθώς και στον Μακεδονικό Αγώνα (1904-1908) με τους μακεδονομάχους Μιχ. Σιωνίδη, Ι. Ράμναλη, Γ. Δοϊτσίνη και άλλους. Τελικά η περιοχή απελευθερώνεται το 1913 (Β΄ Βαλκανικός Πόλεμος) μετά την ένδοξη τριήμερη μάχη του Λαχανά (19-21 Ιουνίου).

Ακολουθούν οι ανταλλαγές πληθυσμών με Βουλγαρία (1919) και Τουρκία (1923) και η εγκατάσταση προσφύγων από την Ανατολική Θράκη, Μικρά Ασία, Καππαδοκία και Πόντο. Κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, η περιοχή γνωρίζει τη Γερμανική κατοχή και τον Ελληνικό Εμφύλιο πόλεμο. Σήμερα το Κιλκίς είναι μια σύγχρονη αναπτυσσόμενη πόλη με αξιόλογες υποδομές και μέγεθος ιδανικό για μια ποιοτική ζωή αφού μπορεί κανείς να συνδυάσει την πλούσια και όμορφη φύση της περιοχής με την αστική καθημερινότητα, χωρίς τους εξοντωτικούς ρυθμούς μια μεγαλούπολης.

Fam trip, προορισμός Κιλκίς -Δοϊράνη

Tzina Varotsi

Ένα Fam trip (ταξίδι εξοικείωσης ή γνωριμίας όπως προτιμώ να το αποκαλώ), είναι πάντα ένας εξαιρετικός τρόπος να γνωρίσεις ένα τόπο. Ιδιαίτερα όταν ο προορισμός σου είναι άγνωστος και πρωτόγνωρος. Αυτό δηλαδή που ήταν για μένα η περιοχή του Κιλκίς και της Δοϊράνης. Είχα την τύχη λοιπόν να είμαι στην ομάδα των Travel Bloggers και δημοσιογράφων που φιλοξενήθηκαν για ένα εκπληκτικό τριήμερο από τον Δήμο του Κιλκίς στο πλαίσιο του Διασυνοριακού Προγράμματος Εδαφικής Συνεργασίας «Ελλάδα-πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας 2007-2013».

trip-kilkis-doirani

ΤΡΕΙΣ ΜΕΡΕΣ ΣΤΟ ΚΙΛΚΙΣ

Ήταν ένα τριήμερο στο οποίο μου δόθηκε η ευκαιρία να συναντηθώ με φίλες travel bloggers που είχα καιρό να δω και παράλληλα να γνωρίσω νέα πρόσωπα. Άτομα ενδιαφέροντα, με χιούμορ, καλή διάθεση και πάθος γι’ αυτό που κάνουν. Μια παρέα που μοιράστηκε νέες γνώσεις και εμπειρίες. Μαζί μας και τις τρεις μέρες ο Αντιδήμαρχος Πολιτισμού του Δήμου Κιλκίς κ. Δημήτρης Τσαντάκης, που έγινε κυριολεκτικά η ψυχή της παρέας, αλλά και ο ειδικός ξεναγός, αρχαιολόγος και μουσειολόγος κ. Νίκος Ζαχαράκης. Με την δική τους πολύτιμη πληροφόρηση γνωρίσαμε την περιοχή και μάθαμε κάθε τι που αφορά την ιστορία, τις συνήθειες, τα ήθη και τα έθιμα των ανθρώπων της.

TO KIΛΚΙΣ ΣΤΟ ΠΕΡΑΣΜΑ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ

Η πόλη του Κιλκίς αλλά και η ευρύτερη περιοχή έγινε τόπος εγκατάστασης προσφύγων από τις αρχές του 1900. Ανταλλάξιμοι Έλληνες από τις αλησμόνητες πατρίδες ήρθαν ρίζωσαν, ενώθηκαν με το υπόλοιπο Ελληνικό στοιχείο κι έγιναν αναπόσπαστο κομμάτι αυτού του τόπου. Όλοι μαζί διατηρούν τις παραδόσεις και τις μεταλαμπαδεύουν στην νέα γενιά. Με συλλόγους ενεργούς, στελεχωμένους από μικρά αλλά και μεγαλύτερα παιδιά που μαθαίνουν παραδοσιακούς χορούς και τους χορεύουν με περηφάνια.

paradosiakoi-choroi

ΦΥΛΑΚΙΟ ΑΚΡΙΤΑ «ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΑΥΞΕΝΤΙΟΥ»

Πρώτη μας στάση το συνοριακό φυλάκιο στο χωριό Ακρίτα, εκεί όπου υπηρέτησε ο Κύπριος ήρωας Γρηγόρης Αυξεντίου και το οποίο λειτουργεί πια σαν ιστορικό μουσείο.

mouseio-fylakio

fylakio-akrita

Η σημαία κυμάτιζε στο ψηλότερο σημείο του φυλάκιου και από το μικρό τετράγωνο άνοιγμα μπορούσες να δεις απέναντι τα βουνά και στο βάθος τα Σκόπια.

thea-vouna

fylakio-synora

Στο εσωτερικό ήταν σαν να είχε σταματήσει ο χρόνος. Όπλα , καραβάνες, στολές, ακόμα και χαρτονομίσματα μιας άλλης εποχής σε ταξίδευαν στο παρελθόν και το αναβίωναν.

palio-oplo

stratiotiki-stoli karavana stratiotiko-krevati

ΒΡΕΤΑΝΙΚΟ ΚΟΙΜΗΤΗΡΙΟ

Λίγο πιο πέρα, σε μικρή απόσταση το ένα από το άλλο, τα κοιμητήρια των νεκρών του πολέμου. Το Βρετανικό και το Ελληνικό.

vretaniko-stratiotiko-koimitirio

tafoi-koimitirio

Και είναι συγκλονιστικό να διαβάζεις πάνω στο μάρμαρο «a soldier of the great war known unto god».. που μόνο ο Θεός γνωρίζει ποιός είναι.. Ένας στρατιώτης που έπεσε πολεμώντας και δεν μπόρεσαν να τον αναγνωρίσουν. Και είναι τόσα που αυθόρμητα έρχονται στον νου.. αλλά δεν μιλάς.. στέκεις μόνο σιωπηλά μπροστά από την μαρμάρινη πλάκα κι αυθόρμητα τα χείλη ψελλίζουν «τιμή και δόξα, ο Θεός ας τους αναπαύει»..

tafos-agnostou-stratioti

vretaniko-koimitirio

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΟΙΜΗΤΗΡΙΟ

«Είναι αυτοί που πολεμώντας

σκεπάσανε τη γη

πάνω στ’ άρματα βροντώντας

με το ελεύθερο κορμί»

Με αυτούς τους στίχους του Δ. Σολωμού χαραγμένους πάνω στο μάρμαρο, η επιβλητική μορφή της θεάς Νίκης, στέκει και συντροφεύει τους Έλληνες νεκρούς στρατιώτες στο αιώνιο ταξίδι τους.

apteros-niki

elliniko-koimitirio-doirani

tafoi

Φτάνοντας κάποιος στο Κιλκίς πρώτη φορά ίσως πει πως δεν βρίσκει κάτι που να τον εντυπωσιάσει. Όμως προσωπικά θεωρώ πως τούτη η πόλη έχει πολλά ενδιαφέροντα για να δεις.

ΚΙΛΚΙΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Στο Κιλκίς υπάρχει οργασμός από πολιτιστικές εκδηλώσεις όλες τις εποχές του χρόνου. Έχω μάλιστα την αίσθηση πως οι πολιτιστικοί σύλλογοι της πόλης είναι περισσότεροι από όσους έχει τύχει να δω οπουδήποτε αλλού. Το Διεθνές Φεστιβάλ Κουκλοθέατρου και Παντομίμας μετρά 17 χρόνια ιστορίας. Έτσι μας λύθηκε η απορία γιατί σε πολλές προσόψεις καταστημάτων βλέπαμε να φιγουράρουν μεγάλες πάνινες κούκλες..

Την επομένη από την αναχώρησή μας η πόλη θα γιόρταζε τους Πεντεκαίδεκα Μάρτυρες με σειρά πολιτιστικών εκδηλώσεων από μουσικές και θεατρικές παραστάσεις. Παράλληλα λάβαινε χώρα μια έκθεση μοντέρνας ζωγραφικής και βέβαια το πρόγραμμα ήταν γεμάτο από μελλοντικές εκδηλώσεις με κάθε ευκαιρία. Αυτή την στιγμή στην πλατεία θα πρέπει να έχει στηθεί το «χριστουγεννιάτικο χωριό» για όλη την περίοδο των γιορτών με ψυχαγωγικά παιχνίδια, μουσικές, κατασκευές, θεατρικά δρώμενα κι ένα σωρό άλλες εκδηλώσεις.

Η ΠΟΛΗ ΤΟΥ ΚΙΛΚΙΣ

Το πρώτο βράδυ στο Κιλκίς βγήκαμε να γνωρίσουμε την πόλη κάνοντας έναν περίπατο. Νωρίτερα είχε ρίξει μια από εκείνες τις σιγανές βροχούλες που καθαρίζουν και ξεπλένουν τα πάντα ένα γύρω. Έτσι λοιπόν όπως έπεφτε το φως από τις κολόνες του δρόμου στα στενά δρομάκια, με τα παλιά σπίτια να ξεπροβάλλουν ανάμεσα στα καινούργια και τις πολυκατοικίες, είχα την αίσθηση πως μεταφερόμουν σε μιαν άλλη εποχή, κάπου στο μακρινό παρελθόν.

Είδαμε όμορφες πλατείες

χαζέψαμε τις εντυπωσιακές δίδυμες καπναποθήκες που χρονολογούνται από το μακρινό 1900..

και θαυμάσαμε το παλιό κτίριο της Νομαρχίας που έχει ανακηρυχθεί διατηρητέο και αναμένεται η αναστήλωσή του.

Κείμενο: Ηλέκτρα Φατούρου
Φωτογραφίες: Γιώργος Πατρουδάκης

www.thetravelbook.gr/article.asp?catid=30801&subid=2&pubid=63834545

Απ' τις καμπύλες των Κρουσσίων ως την ελληνοσκοπιανή μεθόριο. Απ' τα πανάρχαια παραλίμνια δάση, ως τα έγκατα της γης. Απ' τις πλάβες των ψαράδων της Δοϊράνης, μέχρι το Μπέλες και τα σύνορα· ως τη νοητή γραμμή «του τέλους», τη γαλήνια, την πλασμένη με νερό.


Εύχεσαι να έχει καθαρό ουρανό. Πλησιάζοντας στο Κιλκίς, να διακρίνεις στον ορίζοντα τη λευκοντυμένη, μεγαλειώδη ράχη του Μπέλες, το φυσικό σύνορο Ελλάδας-Βαλκανίων. Να εντοπίσεις τους κυματιστούς λόφους των Κρουσσίων στα ανατολικά, το Πάικο, χιονισμένο κι αυτό, να χωρίζει, στα δυτικά, τον νομό από την Πέλλα. Να καταλάβεις ευθύς αμέσως πού βρίσκεσαι, να αφομοιώσεις το ανάγλυφο, να καταλάβεις τι ήταν αυτό που ώθησε τόσους κατοίκους στη γεωργοκτηνοτροφία.

Εύχεσαι το βλέμμα να μπορούσε να φτάσει μέχρι τη μοιρασμένη ανάμεσα σε Ελλάδα και Σκόπια λίμνη Δοϊράνη, έως τα ακριτικά χωριά που αγγίζουν τα σύνορα και είναι ακόμα ζωντανά -φτωχικά, μα ζωντανά- με τις σημαίες τους ολόρθες, παρόλο που δεν σιμώνει καμία εθνική εορτή.


Σιωπάς άθελά σου, μήπως κι ακούσεις τα ξακουστά τους χάλκινα, τους αλέγκρους, ενίοτε πένθιμους ήχους των πνευστών της Γουμένισσας και του Μυριόφυτου να σε ζώνουν απ' άκρη σ' άκρη. Σε καλωσορίζουν σε τοπικά γλέντια, σε πομπές, σε κάποιο από τα έθιμα που αναβιώνουν σε δεκάδες χωριά, όλο τον χρόνο. Χαραγμένο βαθιά στις συνειδήσεις το παρελθόν που κουβαλούν οι Κιλκισιώτες. Οι περισσότεροί τους, πρόσφυγες: Πόντιοι, Θρακιώτες, Στρωμνιτσιώτες, κάποιοι Σαρακατσάνοι. Επανδρώνουν συλλόγους, οργανώνουν εκδηλώσεις, διατηρούν τις παραδόσεις αναλλοίωτες.

Μόλις 50 χλμ. βόρεια της Θεσσαλονίκης κατευθύνεσαι. Τόσο κοντά, κι όμως μακριά από οτιδήποτε κοσμοπολίτικο, οτιδήποτε επιτηδευμένο. Εως και οι ταμπέλες που σηματοδοτούν την έξοδο προς το Κιλκίς είναι ελάχιστες. Κάποιος στο εξηγεί· πρέπει απλώς να πάρεις τον δρόμο για τις Σέρρες. Περίεργο τουλάχιστον, πώς «κρύβεται» ένας ολόκληρος νομός από την εθνική οδό. Πόσο απλά βρίσκει την ησυχία του. Σαν να σου λέει απ' την αρχή: όποιος πραγματικά το θέλει, αυτός μόνο, να βρίσκει τον δρόμο.

Οπως τα δυο ποτάμια που πορεύονται πλάι σου. Γαλλικός και Αξιός γράφουν τα δικά τους χιλιόμετρα, χαράζουν τη δική τους πορεία, πάντα λασπωμένοι, πάντα ορμητικοί, τερματίζουν στον Θερμαϊκό. Κι ανάμεσά τους ξεπλένονται χωράφια ολόσπαρτα -αλλοτινά πεδία μαχών-, πλάι τους συμμαχικά κοιμητήρια και Ηρώα μνημονεύουν τα τεκταινόμενα του Μακεδονικού Αγώνα.

100 χρόνια από την απελευθέρωση συμπληρώθηκαν το 2013. Τιμήθηκαν με εορτασμούς καθ' όλη τη διάρκεια του έτους υπενθυμίζοντας σε νέους και σοφότερους το πρόσφατο παρελθόν· όταν στο ακριτικό Κιλκίς, τη βορειότερη (ελλαδική) πύλη στην Ευρώπη, κρινόταν η μοίρα ολόκληρης της Μακεδονίας.

Στο όνομα του Αϊ – Γιώργη
Ενας λόφος, μια μεταβυζαντινή εκκλησιά, ένα το σπήλαιο στα έγκατά του. Ολα ταμένα στον Αϊ Γιώργη. Από εκεί ξεκινάς, από το πιο ψηλό σημείο, με θέα στο Κιλκίς των 18.000 κατοίκων, αγναντεύοντας τον πευκόφυτο λόφο του Ηρώου -με το Πολεμικό Μουσείο της περίφημης μάχης του 1913- πατώντας στα παλιά λατομεία που αποκάλυψαν το φημισμένο σπήλαιο.


Το σημαντικότερο αξιοθέατο του σύγχρονου διοικητικού κέντρου ήρθε στο φως τυχαία, το 1925, με την ανατίναξη από τον λατόμο Γεώργιο Παυλίδη, η οποία αποκάλυψε την πρώτη σχισμή. Τότε φάνηκε ένα μικρό μέρος των δαιδαλωδών διαδρόμων του, τότε του χαρίστηκε και το αρχικό όνομα: «του πουλασούχ το τρυπίν!», απ' το παρατσούκλι του εν λόγω «εξερευνητή» που στα ποντιακά σημαίνει πειραχτήρι...

«Ηταν τέτοιος», εξηγεί ο Βασίλης Μακρίδης, ο φροντιστής και προστάτης του υπογείου κοιλώματος από την απαρχή της λειτουργίας του. Τον πρώτο καιρό, έως το '77, -οπότε ξεκίνησαν τα έργα αξιοποίησής του-, αποτελούσε «παιχνίδι» για τους απανταχού πιτσιρικάδες. Τότε σημειώθηκαν και οι κάποιες αλλοιώσεις στον σταλακτικό του διάκοσμο - όταν έμπαινε όποιος ήθελε και κατά την έξοδό του έπαιρνε για ενθύμιο «μαρμαράκια» (τις μύτες από τους σταλακτίτες που χρησιμοποιούσαν ως διακοσμητικά).

Το '68 το γνώρισε και ο Βασίλης, ακόμα παιδί. Και από 'κείνη την πρώτη φορά, του αφιερώθηκε ολόψυχα. «Ενιωθα πως με τραβούσε όλο και περισσότερο στα σωθικά του, σαν μαγνήτης», εξομολογείται. Το 1986 έγινε επισκέψιμο, ο ίδιος διορίστηκε φύλακας, ο ιδανικός άνθρωπος στην κατάλληλη θέση.


Περνούσε (και περνάει) ατελείωτες ώρες εκεί μέσα, και επειδή πάντοτε τον ένοιαζε, το αγαπούσε -το θεωρούσε άλλωστε... «σπήλαιό του»-, ήθελε να πάρει αξία και ό,τι έβρισκε το φύλαγε, το ταξινομούσε. Ετσι κάπως φτάσαμε στο σήμερα, στο 1.000 τ.μ. έκτασης, 300μ. μήκους σπήλαιο, με τα μοναδικά πέτρινα κοράλλια και τα παλαιοντολογικά ευρήματα που αποδεικνύουν πως πριν από 30.000 χρόνια υπήρξε άντρο υαινών.

Μόνο από επιφανειακές ανασκαφές (και πολύχρονη προσωπική εργασία) συγκεντρώθηκαν πάνω από 1.200 οστά απολιθωμένων ζώων (στικτής ύαινας, αλεπούς, νυφίτσας, άγριου άλογου, ημίονου κ.ά.) μέρος των οποίων εκτίθενται στο νεοϊδρυθέν και αξιόλογο Κέντρο Προβολής του Λόφου Αγίου Γεωργίου (εντός του 2ου ορόφου του αναψυκτηρίου).

Οι κλιματολογικές του, δε, συνθήκες (μόνιμη θερμοκρασία 15-17º C, υγρασία 95%) έκανε Τσέχους γιατρούς να μιλούν για σπηλαιοθεραπεία. Οπως και να ΄χει, για ίαση παθήσεων ή όχι, η «κατάβαση» αξίζει τον κόπο. Αν μη τι άλλο, για την εκ βαθέων ξενάγηση του Βασίλη. Παθιασμένη, εμπεριστατωμένη, περιγραφική!


Πίσω στην επιφάνεια της γης, η καμπάνα του Αϊ-Γιώργη καλεί τους πιστούς στον εσπερινό. Ημίφως, πρόσωπα σκυμμένα σε κατάνυξη, προσευχές και ψαλμωδίες δίνουν ζωή στο στολίδι του 1830, με τις φανταχτερές τοιχογραφίες και τα ξύλινα ταβάνια που τη στεφανώνουν απ' το 1879. Κοιτάς ψηλά, όσο αντέχεις, για ώρες, τα πολύχρωμα ανθισμένα μοτίβα που μόνο αν τα λούσει το φως φανερώνουν το αληθινό τους πρόσωπο.

Στον έξω κόσμο, έχεις όλο το Κιλκίς στα πόδια σου. Πάντα έτσι ήταν. Οι πρώτοι κάτοικοι εμφανίστηκαν μετά την Αλωση του 1453 και έως το 1890, ο πληθυσμός της πόλης δεν ξεπερνούσε τις 2.500 ψυχές. Μουσουλμάνοι και χριστιανοί, Ελληνες, Βούλγαροι και Τούρκοι, όλοι μπλεγμένοι σε ένα κουβάρι.

Τα ελάχιστα κατάλοιπα της συγκεκριμένης σύνθεσης κρύβονται πίσω απ' τα μικρομάγαζα της αγοράς, εν είδει του περίκλειστου οθωμανικού λουτρού, θαμμένο σχεδόν πίσω από την οδό Θεσσαλονίκης. Τραντάζεις κλειδωμένες πόρτες, σκαρφαλώνεις κάγκελα, ώσπου το βρίσκεις· απομονωμένο, ξεχασμένο, αναξιοποίητο.


Στα αλήθεια, δεν τους κατηγορείς που το εξαφάνισαν. Που σήκωσαν τοίχους γύρω του. Που το απέκλεισαν απ' τον οικιστικό ιστό. Ετσι γίνεται όταν έχεις υποστεί τα αντίποινα. Οταν η ελληνορθόδοξη πίστη σου έχει δοκιμαστεί πολλάκις.

Αλλο ένα αξιόλογο κτίσμα του Μεσοπολέμου, η παλιά Αυστροελληνική καπναποθήκη (1930) λειτουργούσε μέχρι τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Κατά τα άλλα, ό,τι «ακριβοθώρητο» φυλάσσεται πίσω από γυάλινες προθήκες εντός του αρχαιολογικού μουσείου, το οποίο εκθέτει τους δικούς του μικρούς θησαυρούς. Πρώτος και καλύτερος ο 1.80 μ. Κούρος της Ευρωπού (6ος αι. π.Χ.) που ανασκάφηκε το 1966 στον ομώνυμο αρχαιολογικό χώρο του Δήμου Παιονίας.

Εξίσου σημαντικά και τα τέσσερα μαρμάρινα αγάλματα του Παλατιανού (2ος αι. μ.Χ.) τα οποία αποκαθηλώθηκαν από την αρχική τους θέση -εντός της (κλειδωμένης σήμερα) πόλης Ιωρον της αρχαίας Κρηστωνίας- στα βάθη των Κρουσσίων.


Παρά το τσουχτερό κρύο (παρά τα όσα πίστευες), οι πεζοδρόμοι της 25ης Μαρτίου σφύζουν από ζωή. Χειμώνα-καλοκαίρι, όλα εδώ γίνονται. Αντε και λίγο παραπάνω, στο ανοιχτό θέατρο του λόφου. Μα αν αναρωτιέσαι για τις φθινοπωρινές εκδηλώσεις του παγκοσμίου φήμης Διεθνούς Φεστιβάλ Κουκλοθεάτρου και Παντομίμας, γι' αυτό επιστρατεύονται όλοι οι εν δυνάμει χώροι τέχνης.

Συνεδριακό κέντρο, βιβλιοθήκη, σχολεία και πλατείες δεν είναι αρκετά για να φιλοξενήσουν το πλήθος κόσμου που συρρέει από όλες τις γωνιές της γης για να δει αυτούς που κινούν τα νήματα. 14 χρόνια ιστορίας δεν είναι και λίγα!

Οι αποστάσεις μηδαμινές. 15 χλμ. για το Γυναικόκαστρο, 25 χλμ. για την Πικρολίμνη, άλλα τόσα έως το Βαλκανικό Βοτανικό Κήπο Κρουσσίων. Ενδιάμεσα παρεμβάλλονται κεραμοσκέπαστες κατοικίες απλωμένες στην εύφορη γη, όλες νοικοκυρεμένες, στην πλειοψηφία συμπαθέστατες. Χωριά αποχωρίζεσαι στο πέρασμά σου· γραφικά δεν τα λες, μα είναι όμορφα, φροντισμένα, καθαρά. Λεβεντοχώρι, Μεσιανό, Δαφνοχώρι.

Κιλκίς από ψηλά- όπως φαίνεται από τον λόφο του Αγ. Γεωργίου


Το ξύλινο κατάγραφο ταβάνι του Αγίου Γεωργίου Κιλκίς

ΣΗΜΕΡΑ